Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – jak często powinny być kontrolowane?
Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – po co wykonywać?
Jakie pomiary trzeba wykonać podczas sprawdzania instalacji elektrycznej i urządzeń?
Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – i na co trzeba zwrócić uwagę?
Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – jak często powinny być kontrolowane?
Instalacja gazowe, spalinowe, dymowe, wentylacyjne i elektryczne muszą być poddawane okresowym przeglądom, oględzinom i badaniom – sprawdzeniu.
Zgodnie z art. 62 Prawo budowlane Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414 U S T AWA z dnia 7 lipca 1994 r. z póz. zm.
„Art. 62. 1. Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli:
1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:
a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,
c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);
2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów;
3) okresowej w zakresie, o którym mowa w pkt 1, co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m2 ; [osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie na piśmie zawiadomić organ nadzoru budowlanego o przeprowadzonej kontroli;] „
Instalacje elektryczne
Kontrola okresowa co najmniej raz na 5 lat nie oznacza, że przegląd taki wykonywany jest raz na 5 lat. Wpływ na częstość wykonywania przeglądu instalacji elektrycznej ma wiele czynników takich jak:
- wiek instalacji elektrycznej,
- narażenie instalacji elektrycznej na działanie czynników zewnętrznych,
- przeznaczenie obiektu budowlanego,
- wyniki pomiarów – badań z poprzednich latach kontroli instalacji
W zależności od rodzaju obiektu – pomieszczeń i warunków pracy instalacji zostały opracowane przez COBR „Elektromontaż” zalecenie co do czasookresów wykonywania badań i pomiarów instalacji elektrycznych przedstawionych w tabeli poniżej
| Lp. | Rodzaj pomieszczenia | Okres pomiędzy kolejnymi sprawdzaniami | |
| skuteczności ochrony przeciwporażeniowej (nie rzadziej niż co:) | pomiar rezystancji izolacji instalacji (nie rzadziej niż co:) | ||
| 1. | O wyziewach żrących | 1 rok | 1 rok |
| 2. | Zagrożonych wybuchem | 1 rok | 1 rok |
| 3. | Otwarta przestrzeń | 1 rok | 5 lat |
| 4. | Wilgotne i bardzo wilgotne (o wilgotności wzgl. 75 – 100%) | 1 rok | 5 lat |
| 5. | Gorące (temp. powyżej 35ºC) | 1 rok | 5 lat |
| 6. | Zagrożone pożarem | 5 lat | 1 rok |
| 7. | Stwarzające zagrożenie dla ludzi (ZL I, ZL II, ZL III) | 5 lat | 1 rok |
| 8. | Zapylone | 5 lat | 5 lat |
| 9. | Pozostałe nie wymienione | 5 lat | 5 lat |
| Gdzie: – ZL I to budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób, – ZL II to budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, – ZL III to szkoły, domy studenckie, internaty, budynki biurowe, hotele, ośrodki zdrowia, przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe, w których może przebywać do 50 osób, koszary i inne podobne. | |||
przy czym należy pamiętać że ostatecznie to osoba wykonująca badania, oględziny, pomiary na podstawie zaleceń norm i przepisów, stanu instalacji oraz własnego doświadczenia określa czasookres wykonywania przeglądów, kontroli i badań instalacji i urządzeń.
Elektronarzędzia – jak często kontrolować – sprawdzać?
Elektronarzędzia to narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym mogą być eksploatowane w warunkach ręcznego operowania tym narzędziem, jak również bez żadnych zmian mogą być one montowane na stojaku i używane jako elektronarzędzia stałe w procesach technologicznych na zewnątrz lub wewnątrz budynków.
Użytkowanie elektronarzędzi wynika z ich przeznaczenia i potrzeb technologicznych danego procesu pracy, zatem koniecznym jest, aby elektronarzędzia spełniały wymagania bezpieczeństwa pracy
Elektronarzędzia poddaje się badaniom:
– bieżącym
- każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia do eksploatacji i po jego zwrocie do wypożyczalni oraz przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie roboczej
– okresowym – zaleca się wykonywać nie rzadziej niż:
- co 6 miesięcy dla urządzeń z I Kategorii użytkowania,
- co 4 miesiące dla urządzeń z II Kategorii użytkowania,
- co 2 miesiące dla urządzeń z III Kategorii użytkowania.
Przegląd rozdzielnic kamerą termowizyjna
Czasookres wykonywania przeglądu rozdzielnic kamerą termowizyjną nigdzie nie został ustalony lecz według zaleceń i wymaganiami większości firm ubezpieczeniowych badania termowizyjne rozdzielni elektrycznych w zakładach przemysłowych, przedsiębiorstwach, centrach handlowych i obiektach użyteczności publicznej powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż raz w roku.
Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – po co wykonywać?
Instalacja elektryczna czy to użytkowana w zakładzie pracy czy w domu musi być odpowiednio zabezpieczona, żeby nie zagrażała użytkownikom. Uszkodzone przewody i elementy mogą stanowić realne zagrożenie dla zdrowia i życia, a zwarcie może doprowadzić do pożaru.
Dlatego osoby zarządzające budynkami, powinny zadbać o to, aby podległe im obiekty okresowo przechodziły przeglądy instalacji elektrycznej. A jak poprawnie przeprowadzić pomiary i na co warto zwrócić uwagę?
Pomiary elektryczne instalacji to szybki sposób na sprawdzenie, czy wszystkie elementy układu działają poprawnie. Weryfikowaniem stanu instalacji powinna się zająć wykwalifikowana osoba, która ma odpowiednie uprawnienia do wykonania usługi i przygotowania szczegółowego raportu – protokołu z wykonanych oględzin i pomiarów.
Pomiary instalacji elektrycznej należy zlecić, gdy:
wymieniono instalację na nową – zamontowano od podstaw nową instalację
wykonano rozbudowę – modernizację instalacji
dokonano naprawy
nie działa jeden z elementów instalacji
wystąpiło zwarcie
Jeśli instalacja elektryczna działa poprawnie, to należy ją poddać kontroli i sprawdzeniu jak opisano rozdziale „Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – jak często powinny być kontrolowane?”
Doświadczony elektryk przy pomocy specjalistycznych urządzeń pomiarowych dokona kontroli i pomiarów wraz z wykonaniem protokołów, dzięki którym użytkownicy będą mogli wygodnie i bezpiecznie korzystać z prądu.
„Przezorny, zawsze ubezpieczony” – prawie każdy ubezpiecza dziś swój dom, mieszkanie na wypadek włamania, pożaru. Podczas podpisywania umowy ubezpieczenia oświadczamy że zapoznaliśmy się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia i w większości z nas ich nie czyta, lecz są osoby wnikliwie czytające ubezpieczeniowe regulaminy i Ogólne Warunki Ubezpieczenia zwykle nie są w stanie wyłapać pewnego drobiazgu, który może pozbawić odszkodowania każdego ubezpieczonego!
Pozbawić szczególnie w przypadku pożaru budynku – o co dokładnie chodzi?
Przyglądając się zapisom w Ogólnych Warunkach Ubezpieczeń u różnych ubezpieczycieli, podobne zapisy widnieją u większości ubezpieczycieli. Krótko mówiąc ochrona ubezpieczeniowa obowiązuje wtedy i tylko wtedy, kiedy ubezpieczający – właściciel domu – mieszkania wypełnił swoje obowiązki wynikające z szeroko pojętego prawa budowlanego względem instalacji, która przyczyniła się do szkody.
Przykładowo – powstała szkoda na wskutek pożaru instalacji elektrycznej czy zapalenia się sadzy w kominie, Ubezpieczyciel będzie się domagał przedstawienia dokumentów z dokonanych przeglądów
Brak takich przeglądów może skutkować odmową wypłaty odszkodowania.
Czy to możliwe? – sprawdź sam Ogólne Warunki Ubezpieczenia dla Twojej polisy ubezpieczeniowej.
Elektronarzędzia
Narzędzia ręczne z napędem elektrycznym napędzane są przy pomocy silnika elektrycznego lub magnetycznie. Znajdują zastosowanie do wykonywania pracy mechanicznej, podczas której trzymane są w ręku, lub zamocowane do stojaka. Najpowszechniej użytkowane narzędzia ręczne z napędem elektrycznym to: wiertarki, pilarki i noże tarczowe, szlifierki i polerki.
Elektronarzędzia wedle rozumienia przepisów są maszynami (MG z 30.10.2002 r. Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm., w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy). Wobec tego montaż i demontaż maszyn oraz ich obsługa, powinny odbywać się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, uwzględniając instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej.
Zgodnie z wytycznymi pracodawca zobowiązany jest podjąć działania mające na celu zapewnienie, iż maszyny, które udostępnione pracownikom do wykonywania pracy są dostosowane do jej wykonywania, a także mogą być eksploatowane bez zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Zgodnie z tym pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego poddawane były okresowym kontrolom.
Ponadto w przypadku eksploatacji narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym na placu budowy, obowiązek wykonywania kontroli ich stanu technicznego zgodnie z postanowieniami instrukcji obsługi opracowanej przez producenta oraz dokumentowania ich wyników określony został w rozporządzenia Ministra Infrastruktury – kontrola narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym podczas wykonywania robót budowlanych.
W świetle powyżej przytoczonych przepisów istnieje obowiązek prowadzenia kontroli elektronarzędzi i rejestrowania ich wyników.
Jeżeli w instrukcji obsługi nie podano zakresu i częstotliwości badań kontrolnych danego elektronarzędzia, pracodawca powinien sam je ustalić w oparciu o dowolne warunki techniczne. W tym przypadku można byłoby posłużyć się wycofaną już Polską Normą PN-88/E-08400/10 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym. Badania kontrolne w czasie eksploatacji. Norma ta określa organizację, zakres i częstotliwość badań kontrolnych elektronarzędzi.
Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym.
Badania kontrolne elektronarzędzi w czasie eksploatacji według normy PN-E-08400-10:1988
Norma PN-88/E-08400 w zależności od sposobu pracy danego urządzenia, dzieli elektronarzędzia na następujące kategorie:
- I kategoria użytkowania – eksploatowane dorywczo, kilkukrotnie w ciągu jednej zmiany i zwracane do wypożyczalni po pracy,
- II kategoria użytkowania – eksploatowane często w ciągu jednej zmiany i nie zwracane do wypożyczalni,
- III kategoria użytkowania – eksploatowane w sposób ciągły na więcej niż jednej zmianie, zainstalowane na stałe np. w linii produkcyjnej lub montażowej.
Bezpieczną pracę elektronarzędziami powinny zapewniać, wykonywane zgodnie z normą, badania bieżące i okresowe.
A. Badania bieżące należy wykonywać każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia do eksploatacji i po jego zwrocie do wypożyczalni oraz, w przypadku elektronarzędzi zaliczanych do II i III kategorii użytkowania, przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie.
B. Badania okresowe należy wykonywać nie rzadziej niż:
- co 6 miesięcy dla elektronarzędzi I kategorii użytkowania,
- co 4 miesiące dla elektronarzędzi II kategorii użytkowania,
- co 2 miesiące dla elektronarzędzi III kategorii użytkowania,
lub po każdej sytuacji mogącej mieć wpływ na bezpieczne użytkowanie elektronarzędzia
(np. po upadku, zawilgoceniu itp.)
Przegląd rozdzielnic kamerą termowizyjna – zasady i celowość wykonywania oględzin.
Badanie rozdzielni elektrycznych z wykorzystaniem termowizji jest doskonałą metodą diagnostyczną, która pozwala podczas normalnej pracy, przy standardowym obciążeniu całej instalacji elektrycznej – wykryć usterki i inne anomalie występujące w rozdzielniach.
Usterki te mogą być przyczyną powstania poważnych awarii urządzeń elektroenergetycznych w zakładzie i spowodować duże straty w skutek kosztownego przestoju a czasem nawet doprowadzić do wybuchu pożaru. Dlatego też zgodnie z wymaganiami większości firm ubezpieczeniowych badania termowizyjne rozdzielni elektrycznych w zakładach przemysłowych, przedsiębiorstwach, centrach handlowych i obiektach użyteczności publicznej powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż raz w roku. Badanie wykonuje się przy normalnym obciążeniu poszczególnych torów prądowych (min. 30-40%), co jest ogromna zaletą tej metody diagnostycznej. Pomiary termowizyjne znajdują zastosowanie we wszystkich przypadkach, w których na podstawie wartości oraz rozkładu temperatury na powierzchni badanego obiektu można oceniać jego stan techniczny. Najpopularniejszym sposobem wykrywania uszkodzeń urządzeń elektroenergetycznych jest wykonanie badań termowizyjnych, które stanowią około 70% wykonywanych pomiarów.
Jakie pomiary trzeba wykonać podczas sprawdzania instalacji elektrycznej i urządzeń ?
Wymiana instalacji elektrycznej jest kosztowna i wiąże się z koniecznością przeprowadzenia generalnego remontu. Regularne sprawdzanie instalacji może pomóc wyłapać wszystkie nieprawidłowości, a w efekcie znacznie wydłuży jej żywotność. W tym celu należy instalacje poddać okresowym przeglądom – oględzinom oraz pomiarom.
Na czym polega przegląd instalacji elektrycznej?
Przegląd instalacji elektrycznej można podzielić na dwa etapy. Pierwszy etap to tzw. oględziny instalacji, kolejny to czynności związane z wykonywaniem prób i pomiarów instalacji elektrycznej przy użyciu specjalistycznej aparatury pomiarowej. Szczegółowy przebieg i zakres oględzin instalacji elektrycznej niskiego napięcia określa Polska Norma PN-HD 60364-6:2008. Oględziny instalacji elektrycznych i piorunochronnych – to badanie instalacji elektrycznej za pomocą wszelkich zmysłów (bez użycia mierników i próbników), a więc pełna kontrola organoleptyczna, w celu sprawdzenia poprawności doboru i montażu.
A jakie pomiary należy wykonać?
Elektryk powinien poddać kontroli takie elementy jak:
- sprawdzenie ciągłość przewodów,
- sprawdzenie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej przez samoczynne wyłączenie zasilania,
- pomiar rezystancja izolacji,
- badanie i sprawdzenie wyłączników różnicowoprądowych,
- badanie instalacji odgromowej i rezystancji uziomów,
- kontrola i sprawdzenie wyłączników PPoż,
- badanie i pomiary natężenia oświetlenia awaryjnego / ewakuacyjnego,
- badania i pomiary elektronarzędzi,
- sprawdzenie kolejność faz i pomiar napięcia
Po dokonaniu kontroli, oględzin, badań i pomiarów – elektryk jest zobowiązany dostarczyć protokoły z wykonanych badań wraz z oceną końcową , uwagami do każdego rodzaju pomiarów i badań oraz wyznaczonym następnym terminem badań, oględzin, przeglądu.
Kontrola elektronarzędzi – jakie pomiary i oględziny należy wykonać
W ramach badań elektronarzędzi należy wykonywać badania określone w tabeli 1.
| Badania | Zakres badań | |
| bieżące | okresowe | |
| Oględziny zewnętrzne | + | + |
| Demontaż i oględziny wewnętrzne | – | + |
| Pomiar rezystancji izolacji | – | + |
| Sprawdzenie biegu jałowego | + | + |
Wynik badań należy uznać za dodatni, jeżeli elektronarzędzie przejdzie z wynikiem pozytywnym wszystkie próby przewidziane dla danego rodzaju badań.
Elektronarzędzie przeznaczone do użytkowania w normalnych warunkach powinno być sprawdzone w temperaturze otoczenia 20 ± 5°C.
Przed wykonywaniem badań okresowych narzędzie powinno być umieszczone w pomieszczeniu badań co najmniej na 4 godziny. Badania wykonuje się przy zasilaniu napięciem o parametrach znamionowych.
Zakres oględzin zewnętrznych
- sprawdzenie tabliczki znamionowej urządzenia,
- sprawdzenie stanu przewodu zasilającego i wtyczki,
- sprawdzenie stanu obudowy,
- sprawdzenie śrub obudowy,
- sprawdzenie osłon, uszczelnień,
- sprawdzenie otworów wentylacyjnych.
Zakres czynności przy demontażu i oględzinach wewnętrznych
- sprawdzenie zamocowania przewodu zasilającego, trwałości styków łączeniowych wewnątrz urządzenia i wtyczki,
- sprawdzenie zamocowań i styków wszystkich elementów wchodzących w skład obwodu elektrycznego urządzenia (wyłączniki, regulatory, kondensatory),
- sprawdzenie komutatora i szczotek,
- sprawdzenie uzwojenia wirnika i stojana,
- sprawdzenie łożysk, układów mechanicznych oraz elementów wentylacyjnych.
Zakres pomiarów i badań
Pomiar rezystancji izolacji
Rezystancja izolacji powinna być mierzona wraz z przewodem zasilającym.
Badanie należy wykonywać napięciem probierczym 500 V. Norma zaleca by czas pomiaru nie był krótszy niż 60 sekund. Badanie wykonuje się pomiędzy zwartymi przewodami L–N, a dostępnymi, metalowymi częściami obudowy.
Sprawdzać należy nie tylko główne elementy, ale także wszelkie śrubki, zaciski lub inne metalowe części.
Wymagane wartości granicznymi rezystancji izolacji przy określonym zakresie badań w zależności od klasy ochronności badanego urządzenia są wyszczególnione w tabeli poniżej.
| Badana izolacja | Klasa ochronności | Rezystancja graniczna, |
| Między częściami pod napięciem, a dostępnymi dla dotyku częściami metalowymi | I i III | 2 |
| II | 7 | |
| Między częściami pod napięciem, a częściami metalowymi oddzielonymi od części pod napięciem tylko izolacją podstawową | II | 2 |
| Między częściami metalowymi oddzielonymi od części pod napięciem tylko izolacją podstawową, a dostępnymi dla dotyku częściami metalowymi | II | 5 |
Sprawdzenie biegu jałowego
Sprawdzenie biegu jałowego wykonuje się po załączeniu urządzenia, ma to na celu porównanie parametrów pracy urządzenia z parametrami znamionowymi. Podczas testu należy też zwrócić uwagę na głośność pracy mechanizmów, łożysk, iskrzenie szczotek komutatora. Test powinien trwać kilkanaście sekund.
Konstrukcja nowoczesnych przyrządów do badań elektronarzędzi umożliwia pomiar elektrycznych parametrów pracy urządzenia.
Pomiar przewodów ochronnych PE
Badanie obwodu ochronnego wykonuje się dla urządzeń wykonanych w I klasie ochronności. Pomiar wykonuje się pomiędzy stykiem ochronnym wtyczki (lub punktem podłączenia w przypadku urządzenia na stałe podłączonego do sieci), a metalowymi elementami obudowy urządzenia. Według normy PN-88 E-08400/10 pomiar rezystancji przewodu ochronnego PE elektronarzędzi należy wykonać przy wymuszeniu prądowym 1,5 In lecz nie mniejszym niż 25 A (napięcie 12 V, lub 24 V AC) i nie może ona przekraczać wartości 0,1 Ω, gdzie In jest prądem znamionowym elektronarzędzia.
Pomiar rezystancji przewodu PE można dokonać metodą techniczną lub za pomocą dostępnych przyrządów pomiarowych.
Zasady diagnostyki rozdzielnic Nn przy zastosowaniu kamer termowizyjnych
Badania termowizyjne są szybką i efektywną metodą diagnostyczną. Należy jednak pamiętać, że ich efektywność zależy od prawidłowej interpretacji otrzymanych wyników. W przypadku badań termowizyjnych warunki, w których wykonywane są pomiary mają zasadnicze znaczenie – występują bowiem duże różnice wynikające z faktu prowadzenia pomiarów w pomieszczeniach i na otwartej przestrzeni, a także w różnych warunkach atmosferycznych. Na ogół w pomieszczeniach panują dobre warunki pomiarowe. Należy unikać badań w przegrzanych pomieszczeniach. Wynika to przede wszystkim z maksymalnej temperatury dopuszczającej pracę kamery termowizyjnej, która standardowo wynosi +50°C. Nieodpowiednie warunki panują również w pomieszczeniach z silnymi polami elektromagnetycznymi.
Przeglądy i pomiary instalacji w budynkach – i na co trzeba zwrócić uwagę?
Komu można zlecić przeprowadzenie pomiarów elektrycznych?
Od poprawnie zamontowanej instalacji elektrycznej zależy bezpieczeństwo użytkowników czy to w pracy , czy w domu. Dlatego przeprowadzenie pomiarów i badań elektrycznych trzeba zlecić doświadczonym fachowcom, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia, by wykonać ewentualną naprawę i kompleksowy montaż instalacji elektrycznej. Takie osoby zaprojektują układ, który będzie funkcjonalny i bezpieczny, a przeprowadzona usługa sprawi, że odbiór instalacji elektrycznej będzie tylko formalnością. A gdzie znaleźć sprawdzonego elektryka? W tym celu warto zapoznać się z ofertą firm, która zajmuje się montażem, pomiarami, modernizacją.
Pomiary elektryczne instalacji można też wykonać, gdy podłączyli do instalacji nowy sprzęt, który pobiera dużo prądu. Ważne, by nie naprawiać instalacji na własną rękę, ponieważ może to grozić porażeniem prądem. W takim wypadku najlepiej będzie poczekać na przyjazd elektryka, a jeśli to możliwe, to warto również wyłączyć uszkodzone obwody lub urządzenia.
Prawidłowo działająca instalacja i urządzenie umożliwia wygodne i bezpieczne korzystanie ze wszystkich urządzeń i odbiorników w dowolnie wybranym momencie.
Kto może wykonywać przegląd instalacji elektrycznych?
Prawo wykonywania oględzin, przeglądu instalacji elektrycznej przysługuje osobom posiadający specjalistyczne kwalifikacje
Rodzaje stanowisk pracy, na które są potrzebne świadectwa kwalifikacyjne wymienia Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Do tych stanowisk zaliczamy następujące rodzaje stanowisk pracy:
- eksploatacji (E) – do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym;
- dozoru (D) – do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie określonym w ,,E” oraz stanowiska pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.
Rodzaje sieci
Układy sieci i instalacji niskiego napięcia
Sieci rozdzielcze i instalacje elektryczne niskiego napięcia są wykonane, w zależności od przeznaczenia, jako układy izolowane lub uziemione, posiadające różną liczbę przewodów oraz różne systemy ochrony przeciwporażeniowej, w tym inne sposoby uziemiania części przewodzących dostępnych.
Zgodnie z normą HD 60364-1:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia Część 1: Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk, definicje – sieci rozdzielcze i instalacje elektryczne niskiego napięcia mogą być wykonane jako układy: TN, TT i IT.
W układzie TN rozróżnia się trzy podukłady: TN-C; TN-S i TN-C-S.
Litery używane w oznaczeniu symbolu układu sieci pochodzą od:
T – terre (franc.) – ziemia;
N – neutral (ang.) – neutralny;
I – isolate (ang.) – izolować;
C – combine (ang.) – łączyć, wiązać;
S – separate (ang.) – rozdzielać, oddzielać.
Litery używane w oznaczeniu symbolu układu sieci mają następujące znaczenie:
Pierwsza litera – określa związek układu sieci z ziemią:
T – oznacza bezpośrednie połączenie jednego punktu układu sieci z ziemią (najczęściej jest to punkt neutralny);
I – oznacza, że wszystkie części czynne układu sieci są izolowane od ziemi (punkt neutralny nie ma żadnego połączenia z ziemią albo jest uziemiony przez ogranicznik przepięć bądź bardzo dużą impedancję);
Druga litera – określa sposób połączenia części przewodzących dostępnych instalacji z ziemią:
N – oznacza bezpośrednie połączenie elektryczne części przewodzących dostępnych z uziemionym punktem układu sieci, za pomocą przewodów ochronnych (uziemionym punktem układu sieci jest zazwyczaj punkt neutralny, albo przewód fazowy, jeżeli punkt neutralny nie jest dostępny);
T – oznacza bezpośrednie połączenie elektryczne części przewodzących dostępnych z uziemieniem ochronnym, niezależnie od uziemienia jakiegokolwiek punktu układu sieci;
Trzecia lub czwarta litera (jeżeli występuje) – oznacza związek przewodu neutralnego z przewodem ochronnym:
S – oznacza, że funkcję ochronną pełni przewód ochronny (PE) oddzielony od przewodu neutralnego (N);
C – oznacza, że funkcję przewodu neutralnego (N) i przewodu ochronnego (PE) pełni jeden wspólny przewód ochronno-neutralny (PEN).